Budynek pasywny to po prostu budynek bardzo energooszczędny. Można powiedzieć, że jako jedyny został zdefiniowany pod kątem zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania. Nie ma ona przekraczać 15 kWh/m2a (kilo wato godziny/metr kwadratowy x rok).
Po przeliczeniu na przykładowe paliwo nie będzie on rocznie zużywać więcej niż 15 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego.
Ważnym jest również, aby w budownictwie pasywnym uzyskanie tak niskiego zapotrzebowani na ciepło, nie odbywało się kosztem wzrostu zużycia energii dla innych celów np. elektryczności. Dlatego określa się dodatkowo wskaźnik zapotrzebowania energii pierwotnej dla sumy wszystkich celów bytowych (ogrzewanie, ciepła woda użytkowa, energia elektryczna). Nie może on przekraczać 120 kWh/m2a
Budownictwo pasywne – zasady
Na tak niskie koszty eksploatacji budynku ma realnie wpływ szereg czynników. Nazwijmy je ośmioma zasadami budownictwa pasywnego. Są to:
Właściwa grubość izolacji w przegrodach zewnętrznych (ściany, dach, fundament)
Bezwładność cieplna przegród zewnętrznych i wewnętrznych oraz zacienienie otworów okiennych, czyli ochrona przed nagrzewaniem się latem
Konstrukcja wykonana bez mostków termicznych
Szczelność powietrzna budynku
Usytuowanie względem otworów okiennych i drzwiowych południa i północy oraz odpowiednio dobrane ich parametry izolacyjne
Współczynnik A/V czyli powierzchni do kubatury
Mechaniczna wymiana powietrza z odzyskiem ciepła
Odpowiednio dobrane urządzenia oraz ich instalacja.
Budownictwo pasywne – po co to wszystko?
Otóż wszystkie wyżej wymienione czynniki mają wpływ na to, ile energii będzie potrzebował budynek na to aby utrzymać w nim odpowiednią temperaturę zarówno zimą, jak i latem. Warto również uzmysłowić sobie, że wszystkie te czynniki działają trochę jak zespół naczyń połączonych.
Jeśli jeden z nich będzie gorszy, inne będą musiały być lepsze, tak aby nadrobić straty spowodowane tym pierwszym. Wszystko po to aby uzyskać zamierzony efekt czyli 15 kWh/m2a.
Czy warto budować budynki pasywne?
Z całą pewnością tak. Budynek pasywny nie wymaga (co nie znaczy, że nie wolno go zastosować) tradycyjnego ogrzewania ani chłodzenia (Adamson 1987 i Feist 1988).
Dzięki pasywnemu wykorzystaniu energii sam się nagrzewa i sam się chłodzi. Stąd nazwa pasywny. Bez wątpienia koszty inwestycji zwrócą się bardzo szybko – tym bardziej, że koszty energii rosną co roku i z całą pewnością nie będą malały.
Budownictwo pasywne – jak to zrobić w praktyce?
Zasada nr 1. Właściwa grubość izolacji
W budownictwie pasywnym w polskiej strefie klimatyczne najczęściej przyjmuje się współczynnik przenikania ciepła U = ok. 0,1 W/m2K. Można go uzyskać, stosując materiały izolacyjne o bardzo niskim współczynniku przewodzenia ciepła l wyrażanego w W/mK.
I tu objawiają się jedyne w swoim rodzaju właściwości drewna, a w zasadzie włókna drzewnego czyli STEICO zell lub STEIO flex 036.
Otóż okazują się, że drewno jako budulec było od zawsze bardzo cenione właśnie przez to, że miało najniższy współczynnik l ze wszystkich materiałów konstrukcyjnych, stosowanych w budownictwie. Cały czas można budować energooszczędne domy z litego drewna czyli z bala, które nie wymagają żadnej izolacji termicznej. Jednak ściana musi być wówczas bardzo gruba. Dlatego właśnie firma STEICO stworzyła materiały izolacyjne na bazie drewna, czyli włókno drzewne. W rezultacie już przy całkowitej grubości przegrody ok. 40 cm można otrzymać współczynnik U= ok. 0,1. W budownictwie murowanym ściana taka musi być dużo grubsza.
Obecnie można je zakupić w formie luźnej czyli STEICO zell lub w płytach. Najbardziej popularne przy ścianach zewnętrznych, stropach i dachach są:
STEICO protect o gęstości ok. 230 kg/m3 – termoizolacja elewacyjna do tynkowania
STEICO universalo gęstości do 270kg/m3–termoizolacja elewacyjna pod elewację wentylowaną lub izolacja nakrokwiowa, mogąca zastąpić membranę dachową lub papę i deskowanie.
Uwaga!
Firma Eneroo świadczy usługę zasypu włókna drzewnego STEICO zell do wcześniej przygotowanej przegrody. Można powiedzieć, iż nasz specjalista dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu oraz najnowocześniejszej na świecie maszynie Xfloc – na miejscu – na placu budowy uformuje jedną dużą płytę z włókna drzewnego STEICO zell, która kształtem odpowiada wewnętrznej budowie ścian, dachu lub stropu.
W przypadku fundamentu współczynnik przenikania ciepła U = ok. 0,1 W/m2K uzyskać można na dwa sposoby:
Budując płytę fundamentową izolowaną styropianem typu XPS lub styrodurem. UWAGA nr 2. Zwykły liniowy fundament to bardzo duży mostek termiczny – ciepło z nieizolowanych od spodu ław fundamentowych ucieka do gruntu)
Budując na fundamencie liniowym lub wręcz na słupach fundamentowych strop wentylowany od spodu. Wykonuje się go z wykorzystaniem belek STEICO jost oraz izolacji termicznych: STEICOzell, STEICO floc lub STEICO flex 036
Zasada nr 2. Bezwładność cieplna przegród zewnętrznych i wewnętrznych oraz zacienienie otworów okiennych – czyli ochrona przed nagrzewaniem się latem.
Dzięki połączeniu właściwości konstrukcyjnych z niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła l, w łatwy sposób można uzyskać izolacyjność odpowiednią dla budynku pasywnego. Jednak nie należy zapominać, że te same materiały izolacyjne muszą ochronić nasz budynek przed wysoką temperaturą latem.
Mogą to zrobić tylko termoizolacje o dużej gęstości. Do takich “ciężkich” izolacji zalicza się właśnie STEICO flex, STEICO universal oraz STEICO protect. Dodatkowo włókno drzewne – podobnie jak drewno charakteryzuje się dużą zdolnością akumulacji energii cieplnej.
UWAGA: Nie wszystkie materiały izolacyjne o bardzo małym współczynniku l będą wstanie zapewnić odpowiednią bezwładność cieplną budynku. Ma ona kluczowe znaczenie podczas ochrony przed nagrzewaniem się pomieszczeń w okresie letnim. Należy stosować TYLKO termoizolację, która ma gęstość powyżej 40kg/m3 oraz ciepło właściwe c >/= 2100 J/ kgK (energia cieplna w dżulach, którą gromadzi 1kg izolacji w temperaturze wyraźniej w Kelwinach).
Zasada nr 3. Konstrukcja wykonana bez mostków termicznych
Kluczową zasadą budownictwa pasywnego jest oszczędzanie energii. Elementy konstrukcyjne niestety lepiej przewodzą ciepło niż izolacje. W budownictwie szkieletowym oraz prawie w każdym dachu skośnym, belki konstrukcyjne przecinają warstwy izolacji. Do tego dochodzą dodatkowe elementy konstrukcyjne takie, jak nadproża czy wymiany na okna.
Między innymi, aby zminimalizować straty energii przez konstrukcję zaczęto produkować belki dwuteowe STEICOjoist oraz STEICOwall. Okazuje się bowiem, że taka belka dwuteowa jest bardzo sztywna i jednocześnie wytrzymała na ściskanie w osi belki i na zginanie prostopadle do osi. Dodatkowo dzięki temu, że ma grubsze, wykonane ze STEICOLVL, stopki (pasy), a cieńszy środnik z wodoodpornej płyty pilśniowej twardej – praktycznie nie przewodzi ciepła.
Można powiedzieć, iż STEICOjoist oraz STEICOwall wręcz idealnie wpisują się w trend budownictwa szkieletowego. Pozwalają one projektantom na zaplanowanie konstrukcji głównej ściany, stropu lub dachu aż do grubości 50cm.
Dodatkowo po zewnętrznej stronie dachu lub ściany z elewacją wentylowaną używa się płyty STEICO universal, a w przypadku ściany z tynkiem płyty STEICO protect. Daje to dodatkową osłonę przed przenikaniem ciepła przez konstrukcje, czyli nie powstaje mostek termiczny.
Dzięki takim rozwiązaniom system STEICO otrzymał certyfikat Instytutu Budownictwa Pasywnego w Darmstadt.
Powstał również katalog, w którym można znaleźć rozwiązania najtrudniejszych elementów budynku takich jak:
połączenie ścian z fundamentem,
stropu ze ścianami,
oraz dachu ze ścianami,
a także detali związanych z montażem stolarki otworowej.
Zasada nr 4. Szczelność powietrzna budynku
Zagadnienie to jest równie istotne jak właściwa izolacja termiczna. Jeśli bowiem ściany i dach w wymarzonym domu będą miały współczynnik U= 0,1, a nie zostanie zachowana szczelność powietrzna, czyli zimne powietrze będzie przenikać nieszczelnościami, nie będzie to budynek energooszczędny a tym bardziej pasywny. Dodatkowo brak szczelności powietrznej spowoduje, że para wodna z pomieszczeń wewnętrznych będzie przedostawała się w bardzo dużych ilościach do materiału izolacyjnego i konstrukcji co spowodować może nieodwracalne uszkodzenia i konieczność remontu.
Za szczelność powietrzną w przypadku ścian w o konstrukcji drewnianej oraz dachów odpowiada membrana paroizolacyjna. Stanowi ona swoistą osłonę, regulującą przepływ pary wodnej (trochę jak materiał typu gora-tex w przemyśle odzieżowym) i jednocześnie uszczelnia wszystkie połączenia pomiędzy elementami budynku.
Budynek pasywny – najlepsza technologia
Aby ułatwić swoim klientom dostęp do najlepszych technologicznie rozwiązań, firma STEICO wprowadziła do oferty kilka typów membran paroizolacyjnych:
STEICOmultimembra 5 – to najbardziej popularna membrana paroizolacyjna stosowana w nowym budownictwie. Charakteryzuje się niezwykle duża wytrzymałością mechaniczną oraz ma opór dyfuzyjny sd = 5m, czyli jest swoistym opóźniaczem przepływu pary wodnej. Nie zamyka całkowicie możliwości migracji wilgoci przez przegrodę, ale jedynie ją ogranicza – tak, aby para wodna zdążyła odparować na zewnątrz, zanim dojdzie do kondensacji. Jest też dodatkowo zbrojna włóknami polipropylenowymi, dzięki czemu może być stosowana zarówno z matami izolacyjnymi STEICOflex, jak również z izolacją do wdmuchiwania STEICOzell i STEICOfloc.
STEICOmultirenova – to paroizolacja o zmiennym oporze dyfuzyjnym sd od 0,25 do 25m. Membrana ta w reguluje przepływ pary wodnej zależności od różnicy wilgotności materiału izolacyjnego w stosunku do wilgotności powietrza w pomieszczeniach w taki sposób, aby nie doszło do nadmiernego zawilgocenia izolacji i konstrukcji. Stosuje się ją wszędzie tam, gdzie wilgoć nie może z jakiegoś powodu w łatwy sposób odparować na zewnątrz. Na przykład:
w domach z bala,
przy dachach płaskich pokrytych membraną PVC lub pokryciami bitumicznymi.
Znajduje swoje zastosowanie również w przypadku renowacji starych budynków. Podobnie jak membrana STEICOmultimembra 5 jest ona bardzo mocna oraz dodatkowo zbrojona i można ja stosować z matami izolacyjnymi STEICOflex oraz ze STEICOzell i STEICOfloc.
Aby membrany były szczelne należy je ze sobą posklejać. Firma ENEROO w swojej ofercie posiada szereg komponentów służących do uszczelniana membran STEICOmultimembra 5 oraz STEICOmultirenova. Są to specjalistyczne taśmy, grunty, uszczelki, przejścia kablowe dwóch czołowych producentów – firmy STEICO oraz Siga.
Podczas budowy domu warto zlecić wykonanie tzw. testu szczelności powietrznej budynku. Wyspecjalizowana firma za pomocą odpowiedniego sprzętu wykona takie badanie zgodnie z obowiązującą Polską Normą PN-EN ISO 9972:2015-10. Test taki zagwarantuje, iż wykonawca w prawidłowy sposób ułożył paroizolację oraz pomoże poprawić drobne niedoskonałości.
Budownictwo pasywne – pomoc naszych doradców
Nasi Doradcy są wstanie pomóc w uszczelnieniu każdej „dziurki” w paroizolacji proponując markowe sprawdzone rozwiązanie. Możemy również pomóc w projektowaniu i budowaniu budynku pasywnego. Zapraszamy do kontaktu!
